بررسی فقهی و حقوقی روش های نوین باروری

پیشرفت و توسعه علوم در سایه ی ارتباط قوه ادراک آدمی با با پدیده های جهان خارج ظهور پیدا می کند. علومی همچون فقه و حقوق با قواعد دقیق و منزقی خود بر آن هستند که امکان ارتباطی موثرو بهره مندی بیشتر را در سایه نظام و قانونمندی برای انسان فراهم سازند. نیازها و پیچیدگی زندگی امروزی سبب ظهور موضوعات جدیدی گردیده که جهت حفظ نظام اجتماعی، قانون گذاران جامعه ناگزیر از پاسخگویی به آن ها هستند. از جمله این موضوعات، گرایش زوج های نابارور جامعه به استفاده از پیشرفت ها و روش های نوین پزشکی در زمینه باروری می باشد که نگرانی های استفاده کنندگان این روش ها ایجاب می کند که فقها و حقوقدانان کشور ما به تبیین و بررسی علمی این موضوعات پرداخته و درصدد حل مشکلات ناشی از به کارگیری آن ها برآیند. در این تحقیق سعی بر آن است که نظریات مظرح شده فقها و حقوقدانان در رابطه با احکام و آثار این روش ها در سطح فهم عموم ارائه گردد تا در سایه درک دینی و محیط حقوقی مناسب و اطمینان بخش، شرایط بهتری برای استفاده اشخاص مبتلا فراهم آید. در همین راستا، در فصل اول پژوهش ابتدا با مفاهیم پزشکی در این زمینه همچون ناباروری و علل آن و انواع روش های کمک درمانی موسوم به art و مفاهیم فقهی و حقوقی مرتبط با بحث آشنا گردیده و سپس در فصل دوم ابعاد فردی و اجتماعی به کارگیری این روش ها از جنبه های مختلف و پیشینه ی حقوقی موضوع در حد حوصله خواننده بیان گردیده است. در فصل سوم، مشروعیت مقدمات استحصال و انتقال سلول جنسی مرد و زن و احکام باروری با آن ها مورد تحلیل قرار گرفته است. این احکام شامل احکام تکلیفی و آثار وضعی مسائل مطروحه با استناد به منابع فقهی مانند آیات و روایات ائمه (ع) و استفاده از فتاوای فقها در استفاده از روش های نوین باروری از دیدگاه موافقین و مخالفین با دلایل هر یک مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. علیرغم محدودیت منابع بررسی حقوق تطبیقی هر یک از این روش ها انجام شده است. علاوه بر این، از آن جا که موضوعات اهدای گامت، جنین و رحم جایگزین در مواردی مانند استفاده از سلول جنسی اهدایی با یکدیگر مشابه می باشند؛ وضعیت مادر جانشین که علاوه بر اهدای سلول جنسی یا جنین، رحم شخص ثالث نیز مورد استفاده قرار می گیرد و اشکال مختلف جانشینی و احکام و آثار وضعی آن ها مانند نسب، حضانت، نکاح و نفقه طفل به دنیا آمده از این روش، از مباحثی است که در بخش چهارم رحم جایگزین بررسی شده است. به دلیل گرایش مراجعین ایم روش ها به انواع قراردادهای اهدای گامت، جنین و اجاره رحم از منظر قانون مدنی، شرایط صحت و تعهدات طرفین قرارداد نیز بنا به ضرورت پرداخته شده است.